Wieder ämaal ä währschafti Schtubete – dasmaal im Wortriich z Glaris

Der heutige Kulturblog-Beitrag ist ein Gastbeitrag von Peter Meier über die «Stubete» der Academia Glaronensis vom 1. März 2019 im Wortreich Glarus - natürlich auf Glaarnertüütsch.

Wä mä idr Uusschriibig list, dass grad d Academia Glaronensis mit dä Verantwortlichä vu dr Buechhandlig Wortriich zunärä währschaftä und sicher eebig gmüetliche Schtubete mitenand iiladet, dass Text vum Caspar Streiff, Kaspar Freuler, Hans Rhyner-Freitag und em Ruedi Hertach gläsä wärded, wird’s ä jedem Glarner und Fascht-Glarner ächlei warm um ds Härz. Da törf mä sich gwüss uf Munterkeite gfasst mache, wo i ihrer Art ganz bsundrig sind.

Und wä mä dä nuch zuelose törf, anschtatt alles selber müehsam z läsä, sind dr Gnussfaggtor und d Vorfreud schu gweggt. Und i dem Kontext hät mä nuch vrnuu, dass ds Duo «Besser as nüüt» mit em Meiri Noser und em Fridli Glarner für d Zwüschemusige sorget und dass d Academia dr Apero offeriert. Das ds Glarnertüütsch gäre khört wird und ganz eidüütig ä erfreulich grossi Fängmeind hät, isch im Wortriich chüürzli uf änä tolli Art bewiese worde. Aes isch nämmli kei einzigä Schtuehl me frii gsii. D Chrischta und dr Gabriele Pellicciotta vu dr Buechhandlig händ nuch äs Paar Sitzglägäheitä müesse hanäfergge.

Und dä isch es loosgangä. D Gschäftsleiteri hät wie gwohnt uf kommendi Aaläss hiigwiese, d Musiger händ sich schtimmgwaltig und natüürli mit glarnertüütsche Text in änerä richtig muntere und schwungvollä Art ab dr chliine Bühni i dr chliinschte Hauptschtadt vu wiitummä so richtig i Szene gsetzt. Die händ mächtig drufloos wirblä. Das hät viiel Biifall zur Folg kha.

Und wer dä gmeint hät, de wänige Mitglieder vu dr Academia siged alles Gschtudierti, laufed mit schtolzgschwellter Bruscht und emänä Academia-Diplom dur d Wält, hät sich gwaltig trumpiert. Niemer hät ä abgschlossnes Schtudium mit Fachrichtig Zieger oder Rotrisi-Formaziunä, Landsgmeind oder Chalberwurscht, Fahrt oder Wältkulturerb im Sagg. Das sind Lüüt wie du und ich, sympathisch, guet gärdet und mit em vorbildlich tolle Ziel, das Glarnertüütsch am Läbä z erhaltä. Verdient häts es nämmli. Aes isch ä Schpraach wu nüd uusstärbä törf!

D Musiger händ zum Biischpiel gsunge: «Im Glarnerland sind alli brav und die wo nüd vu da sind, sind die, wo kä Glarner sind.» Das isch ä Logik, wo mi oder weniger Händ und Füess hät. Und de beedä Manne händ mi oder weniger bekannti Melodie mit nüüe Text underleit, wo zum Bischpiel über Hanf schtatt Zieger (sit 1463 als glarnerisches Produggt anerchännt) nachädänggt worde isch.

Ds Textaagebot isch mit «Sammelsurium» beschtens zämegfasst gsii. Zerscht händ sich ds Käthy Rhyner – Freitag und dr Köbi Becker (zwei Mitglieder vu dr Academia) uf ärä Sässelbahn ab Elmä über Gott und d Wält und natüürli über de schüü Umgäbig unterhalte. Si hän ds Uusschtige total vergässe und händ sich us irgendwelche Gründ über em Vrenelisgärtli mit dener berüehmte Schteibangg befunde – wo mä bi ganz guete Sichtverhältnis sogar ab Züri gsäch. Und uusgrächnet dett sind d Marianne Dürst und dr Sepp Schwitter gsässä. D Marianne als einschtige Landamme und hüttigs Mitglied vum Obergricht und dr Sepp als duezmalige Landamme und Bundespresidänt Joachim Heer. I woohlgesetzte Wort und gschtützt uf gschribni Unterlage, wo im Buech vum Hans Rhyner mit em Titel «E Reis i d Nullziit» nachäzläsä sind, händ sie sich über Politisches und ds Drummumme underhaltä. Natürli hät d Gmeindsfusiu und anders nüd törfä fählä. Ds sorgsamä Abwägä und ds Ummephilosophiere hät viiel Ruum ignuu.

Ds Käthy Rhyner hät ä Kolumne us em Jahr 2016 vu sim verschtoorbnä Maa gläsä. Da isch zum Biischpiel vu denä Messingplättli d Reed, wo siinerziit a allnä mügliche Ort um e Landsgmeindplatz i Bode iigluu worde sind. Hüt gsiit mä si fascht nümme, sie sind. verkümmeret.

D Dodo Brunner, so d Heberi und Legeri vu dr Academia, hät mit Bezug uf ä Caspar Streiff ä allnä bekannt gii, wie dr «Hansjaaggli am Hürate dr Vrleider überchuu hät». Das isch ä eeländä Chnorzi, Giizgnäpper und aafängli Hüüratswüetigä gsii. Er hät dä so sini Erfahrigä gmacht, undedüre müessä und es isch dä doch nuch zum guete Abschluss (hüt seit mä dem Happyend) chuu.

Und dr Köbi Becker hät i vergnüeglicher Art a eis vu dä legendärä Chlauserännä entfüehrt Das heig sich im letschtä Jahrhundert abgschpielt. Dr Kaspar Freuler hät wortriich gschilderet, was da uf und näbed dr Schtrass so abgangä isch. Sogar dr König vu Bulgarie und ä huufe duezmaal eeländ bekannti Rännfahrer siged aawesend gsii. Da isch d Poscht echt abgangä, dr Vetter Balz bezügt das hüt nuch.

Und d Mariann Dürst hät sich mit dr Ussaag vum Ruedi Hertach us einer vu dä total 231 Kolumne befasst. Er hät we kei Zweitä mit feinem Gschpüür, liisligem Humor und in ärä immer trääfä Art gschribä.

Und dr Sepp Schwitter hät ä seelänachs Gedicht über ds Glarnerland zum Beschtä gii. Dr Verfasser isch uubekannt, aber es muess ä profundä Känner vum Bärgtal gsii sii und Land und Lüüt innig gliebt haa.

Und nach fascht zwee Schtund hät d Dodo Brunner rundumme ganz härzli dangget, uf d Kollekte uufmerggsam gmacht (äso siged wiiteri Schtubete mügli) und zum Verwiilä bim Apéro, natüürli mit glarnerische Produggt, iigladä.

Es hät eeländ viiel z beredä gi und viiel Lüüt sind blibä.

von Peter Meier für die Academia Glaronensis

D Academia Glaronensis über sich

Mir händ Soorg zum Glaarnertüütsch: D Mitglider vu dr Academia Glaronensis verpflichtet sich, ds Glaarnertüütsch z pfläge und z erhalte. D Academia isch fachliche Biiraat für Glaarnertüütsch vu dr Kaufmännische Pruefsfachschuel KBS Glaris und beraatends Orgaan.

De Kaufmännisch Pruefsfachschuel KBS Glaris hät im 2007 a irer Wiiterbildigsabteilig e Kurs für Glarnertüütsch aapote. Dr Kursleiter isch dr Hans Rhyner-Friitig, e frisch pangsionierte Seggileerer, gsii. Dr Reggter Peter Wehrli und d Proreggteri Dodo Brunner händ welle a allne am Ändi vum Kurs es Zertifikaat gii. Und für daas händ si möse en Akademii gründe. 

Am 12. Dezämber 2007 sind im Leererzimmer vu dr KBS de folgende Persuune zäme chuu, zum d Academia Glaronensis z gründe:

Marianne Dürst-Kundert, duezmaal Regierigsräti (hüt heisst si Marianne Dürst Benedetti), immer nuch drbii

Ruedi Hertach, Redaggter bi dr Glaarner Nachrichte, leider im 2011 gschtoorbe

Hans Rhyner-Friitig, pangsionierte Seggileerer und Kursleiter vum Glaarnertüütsch, leider im 2017 gschtoorbe

Peter Wehrli, duezmaal Reggter a dr KBS

Dodo Brunner, duezmaal Proreggteri und Leiteri vu dr Wiiterbildigsabteilig a dr KBS, immer nuch drbii

Hütigi Mitglider: Jakob Becker, Anne-Regula Keller-Beglinger, Marianne Dürst Benedetti, Sepp Schwitter, Dodo Brunner, Käthy Rhyner-Friitig

www.academia-glaronensis.jimdo.com